Tóm tắt Nguồn gốc các loài của Charles Darwin

 

Nguồn gốc các loài là cuốn sách nền tảng cho sinh học tiến hóa hiện đại, đánh dấu bước ngoặt trong cách chúng ta suy nghĩ về nguồn gốc của loài người.

Mọi người đều biết nhà khoa học Charles Darwin và tác động làm thay đổi lịch sử của thuyết tiến hóa của ông. Nhưng ai đã từng đọc Nguồn gốc các loài một cách trọn vẹn? Trong bản tóm tắt hôm nay, tôi muốn ít nhất cho bạn biết một chút về những ý tưởng của Darwin, được trích từ cuốn sách đồ sộ của ông.

Thật bổ ích cho bất kỳ ai khi làm quen với tác phẩm của Darwin. Đầu tiên, vì nó đã định hình cách chúng ta suy nghĩ về thế giới tự nhiên và nguồn gốc của sự sống. Thứ hai, vì nó cung cấp cái nhìn sâu sắc hơn về các khái niệm như "sự sống còn của những kẻ khỏe mạnh nhất" hoặc "sự tiến hóa có sự biến đổi".

Julian Huxley, người đã viết phần giới thiệu cho ấn bản kỷ niệm 150 năm, mô tả Nguồn gốc các loài là "một cuốn sách thực sự tuyệt vời, một cuốn sách mà các nhà sinh vật học chuyên nghiệp vẫn có thể đọc và thu lợi nhuận". Cuốn sách chứa đầy thông tin mà không phải lúc nào cũng có thể tự giải thích được — ngay cả với các nhà khoa học hiện đại.

Tuy nhiên, trước khi bạn vội vã mua một bản sao, chúng ta hãy cùng khám phá 3 hiểu biết nhanh nhưng bổ ích:

1.Cơ chế của chọn lọc tự nhiên có thể được nắm bắt bằng cách xem xét quá trình chọn lọc của con người.

2.Chọn lọc và đa dạng hóa giới tính đóng vai trò quan trọng trong quá trình tiến hóa.

3.Phân bố địa lý của các loài là một hiệu ứng của chọn lọc tự nhiên.

Không cần phải nói thêm nữa, chúng ta hãy thử và ít nhất là đề cập đến những ý tưởng chính của học thuyết Darwin.

Bài 1: Để hiểu về chọn lọc tự nhiên, trước tiên chúng ta hãy xem xét quá trình chọn lọc của con người.

Trước khi tiến hành khám phá các quy luật của chọn lọc tự nhiên, hãy cùng xem xét quá trình nhân giống do con người gây ra đối với một số loài động vật. Ví dụ, nhiều giống chó hoặc chim bồ câu là sản phẩm của quá trình chọn lọc của con người.

Giả sử một người nuôi chim bồ câu muốn có một giống chim bồ câu có cổ dài. Cô ấy sẽ chọn một vài con chim bồ câu có cổ dài hơn trong một đàn. Sau khi chúng giao phối và sinh con, cô ấy sẽ lại chọn những con chim bồ câu có cổ dài nhất trong số chúng và lai tạo chúng một lần nữa.

Sau khi lặp lại quá trình này trong nhiều thế hệ, cuối cùng người nhân giống sẽ có được những con chim bồ câu có cổ dài hơn đáng kể so với những con trong đàn đầu tiên. Quá trình này có thể thực hiện được nhờ quy luật di truyền có biến đổi. Theo quy luật đó, gen của cha mẹ được truyền cho con cái - nhưng luôn có một số biến đổi và pha trộn với gen của bạn đời.

Chúng ta có thể thừa nhận rằng, trong quá trình chọn lọc tự nhiên, thiên nhiên đóng vai trò là "người nhân giống vô hình" của loài. Tuy nhiên, thay vì chọn các biến thể đặc điểm dựa trên một số nguyên tắc thẩm mỹ tùy ý (như trong việc nhân giống chim bồ câu), thiên nhiên sẽ chọn những đặc điểm hỗ trợ sự sống còn của loài.

Một đặc điểm cụ thể càng hữu ích cho sự sống còn thì người sở hữu đặc điểm đó càng có khả năng sinh sản. Điều này đảm bảo rằng các đặc điểm thích nghi nhất được truyền lại cho con cái - và do đó, các thế hệ tiếp theo luôn tiến hóa để phù hợp hơn với sự sống còn so với tổ tiên của chúng.

Bài học 2: Tiến hóa sử dụng chọn lọc giới tính và đa dạng hóa như những yếu tố quan trọng để quyết định gen nào được truyền lại.

Các đặc điểm cho phép sinh tồn rất quan trọng. Nhưng chúng không phải là yếu tố duy nhất quyết định cách chọn lọc tự nhiên sẽ định hình loài. Các cơ chế quan trọng khác đang diễn ra là chọn lọc giới tính và đa dạng hóa.

Một cá thể thích nghi rất tốt, có gen cho phép nó phát triển mạnh trong môi trường hiện tại của chúng vẫn có thể không truyền được những gen đó nếu nó không giao phối. Đó là lý do tại sao việc hấp dẫn đối tác tình dục tiềm năng cũng là một yếu tố chính trong chọn lọc tự nhiên.

Điều thú vị là sự cạnh tranh trong lĩnh vực này chủ yếu diễn ra giữa những con đực. Như Darwin đã lưu ý, con đực là loài phải điều chỉnh các đặc điểm của mình theo ý thích của con cái. Ngược lại, con cái được quyết định đặc điểm nào mà chúng coi trọng nhất ở bạn tình. Do đó, chúng có tiếng nói quan trọng trong quá trình tiến hóa của loài!

Đây chắc chắn là một điểm quan trọng đối với cuộc tranh luận của những người theo chủ nghĩa nữ quyền đang diễn ra. Nhưng Darwin có lẽ đã không nhận thức được điều đó khi đưa ra quan sát này.

Một yếu tố quan trọng khác đối với sự tồn tại của một loài là sự đa dạng hóa. Khi quần thể của một loài phát triển, chúng cần lan sang các môi trường sống khác để tự nuôi sống bản thân. Khi lan rộng, các cá thể cụ thể dần điều chỉnh, chuyên biệt hóa để sống trong các môi trường hơi khác nhau, với các nguồn thức ăn và cảnh quan hơi khác nhau.

Theo thời gian, sự đa dạng hóa trong một loài có thể đi đủ sâu để tạo ra một số loài khác có nguồn gốc từ cùng một tổ tiên. Điều này dần dần dẫn đến sự phân bố các loài khác nhau dựa trên các khu vực địa lý.

Bài 3: Hậu quả của chọn lọc tự nhiên là sinh quyển phân kỳ ở những vị trí địa lý rất giống nhau.

Một câu hỏi có thể gây bối rối là: tại sao, trong những môi trường rất giống nhau trên khắp hành tinh, chúng ta lại gặp phải sinh quyển khác nhau? Rốt cuộc, nếu các loài tiến hóa để phù hợp với môi trường của chúng, thì chúng ta không nên thấy cùng một sự phân bố loài nơi các điều kiện sống hầu như giống hệt nhau sao?

Ví dụ, có một số vùng ở Nam Mỹ nơi môi trường khá giống với một số khu vực nhất định của Úc. Tuy nhiên, đà điểu chỉ có nguồn gốc từ lục địa Úc. Tại sao vậy?

Yếu tố chính ở đây là rào cản di cư. Tùy thuộc vào lục địa, đây có thể là các dãy núi lớn hoặc đại dương cản trở sự di cư của loài.

Như tôi đã giải thích khi đề cập đến yếu tố đa dạng hóa, các loài phát triển về số lượng và thường lan rộng về mặt địa lý để tìm môi trường sống và nguồn thức ăn mới. Tuy nhiên, sự lan rộng này chỉ xảy ra cho đến khi một loài đạt đến rào cản di cư mà chúng không thể vượt qua. Đối với một loài đà điểu, rào cản đó là Thái Bình Dương bao quanh Úc. 

Điều thú vị là một số loài đã tìm ra cách thông minh để vượt qua rào cản di cư của chúng bằng cách sử dụng các sinh vật khác, di động hơn. Ví dụ, một số loài trai bám vào chân vịt và bay những quãng đường dài cùng chúng. Theo cách này, chúng có thể tìm thấy môi trường sống mới mà chúng không thể tiếp cận được bằng chính khả năng di chuyển kém của mình.

Liệu có thể viết một "bài đánh giá" về một cuốn sách mang tính bước ngoặt như thế này không? Sự uyên bác và trí thông minh của Darwin trở nên hiển nhiên khi bạn đọc Nguồn gốc các loài. Mặc dù một số giả định của ông đã lỗi thời, nhưng thật thú vị khi khám phá thế giới tự nhiên, được chính Darwin hướng dẫn.