Tóm tắt sách Tư duy nhanh và chậm Daniel Kahneman

 

Tư duy nhanh và chậm

     “Tư duy nhanh và chậm” cho thấy hai hệ thống trong não bộ của bạn liên tục tranh giành quyền kiểm soát hành vi và hành động của bạn, và chỉ ra nhiều cách dẫn đến sai lầm trong trí nhớ, phán đoán và quyết định, đồng thời hướng dẫn bạn cách khắc phục.

     Daniel Kahneman viết cuốn sách này vào năm 2011. Tư duy nhanh và chậm đã đề cập đến hai hệ thống trong não của chúng ta, sự xung đột giữa chúng trong việc kiểm soát não bộ khiến chúng ta dễ mắc lỗi và đưa ra những quyết định sai lầm.

      Sách giúp bạn hiểu được khi nào nên và không nên tin vào trực giác của mình, cũng như cách hành động tỉnh táo hơn và đưa ra quyết định tốt hơn.  

Dưới đây là 3 bài học hay để hiểu những gì đang diễn ra trong đầu bạn:

1.       Hành vi của bạn được xác định bởi 2 hệ thống trong tâm trí bạn – một hệ thống có ý thức và hệ thống còn lại tự động.

2.       Bộ não của bạn lười biếng và do đó ngăn cản bạn  sử dụng toàn bộ sức mạnh trí tuệ của mình.

3.       Khi bạn đưa ra quyết định về tiền bạc, hãy loại bỏ cảm xúc.

Bạn muốn rèn luyện não bộ. Đây là một cuốn sách không thể bỏ qua!

Tóm tắt Tư duy nhanh và chậm

    Bài học 1: Hành vi của bạn được quyết định bởi 2 hệ thống trong tâm trí bạn – một hệ thống có ý thức và hệ thống còn lại tự động.

    Kahneman đặt tên cho 2 hệ thống trong tâm trí bạn như sau.

Hệ thống 1:  tự động và bốc đồng .

      Đó là hệ thống mà bạn sử dụng khi một người lạ bước lên tàu theo bản năng bạn quay mặt về phía cửa. Hoặc khi bạn ăn hết cả túi khoai tây chiên trước ti vi khi bạn chỉ muốn ăn một chút.

        Hệ thống 1 là di tích từ quá khứ của chúng ta và nó rất quan trọng đối với sự sống. Bạn không cần phải suy nghĩ trước khi nhảy tránh  ô tô khi có tiếng còi inh ỏi phía sau, điều này thật sự là hữu ích! 

Hệ thống 2 có ý thức, nhận thức và suy xét .

        Hệ thống 2 giúp bạn phát huy khả năng tự chủ và tập trung sự chú ý của mình một cách có chủ đích. Hệ thống này hoạt động khi bạn gặp bạn bè và cố gắng tìm họ trong một đám đông lớn, vì nó giúp bạn nhớ lại ngoại hình của họ và lọc bỏ tất cả những người khác.

       Hệ thống 2 là một trong những bổ sung 'mới nhất' cho bộ não của chúng ta và chỉ mới vài nghìn năm tuổi. Đó là điều giúp chúng ta thành công trong thế giới ngày nay, nơi các ưu tiên của chúng ta đã chuyển từ kiếm thức ăn và chỗ ở sang kiếm tiền, hỗ trợ gia đình và đưa ra nhiều quyết định phức tạp.

        Tuy nhiên, hai hệ thống này không chỉ đơn giản là thay phiên nhau hoặc phối hợp hoàn hảo. Chúng thường tranh giành quyền điều khiển và xung đột này quyết định cách bạn hành động và cư xử.

 Bài học2: Bộ não của bạn lười biếng và khiến bạn mắc những lỗi tư duy.

        Đây là một mẹo đơn giản để cho bạn thấy xung đột giữa 2 hệ thống này ảnh hưởng đến bạn như thế nào. Ví dụ bài toán về gậy và bóng.

        Một cây gậy bóng chày và một quả bóng có giá 1,10 USD. Cây gậy đắt hơn quả bóng 1$. Quả bóng có giá bao nhiêu?

Tôi sẽ cho bạn một giây.

…

Bạn có đáp án rồi chứ?

Nếu câu trả lời ngay lập tức và ban đầu của bạn là 0,10 USD thì tôi rất tiếc phải thông báo rằng hệ thống 1 vừa lừa bạn.

Bạn tính lại nhé!

Và?

        Khi bạn dành một hoặc hai phút để thực sự suy nghĩ về nó, bạn sẽ thấy rằng quả bóng phải có giá 0,05 đô la. Sau đó, nếu cây gậy đắt hơn 1 đô la, nó sẽ thành 1,05 đô la, cộng lại sẽ mang lại cho bạn 1,10 đô la.

        Thật hấp dẫn phải không? Chuyện gì đã xảy ra ở đây vậy?

         Khi hệ thống 1 gặp phải một vấn đề khó khăn mà nó không thể giải quyết được, nó sẽ yêu cầu hệ thống 2 hành động để tìm ra các chi tiết.

        Nhưng đôi khi bộ não của bạn nhận thức được vấn đề đơn giản hơn thực tế. Hệ thống 1 nghĩ rằng nó có thể xử lý được, mặc dù thực tế là không thể, và cuối cùng bạn đã phạm sai lầm .

        Tại sao bộ não của bạn làm điều này? Cũng giống như thói quen, nó muốn tiết kiệm năng lượng . Quy luật nỗ lực tối thiểu nói rằng bộ não của bạn sử dụng lượng năng lượng tối thiểu cho mỗi nhiệm vụ mà nó có thể thực hiện được.

        Vì vậy, khi có vẻ như hệ thống 1 có thể xử lý mọi việc, nó sẽ không kích hoạt hệ thống 2. Tuy nhiên, trong trường hợp này, nó khiến bạn không sử dụng tất cả các điểm IQ của mình, mặc dù bạn thực sự cần phải làm vậy, vì vậy bộ não của chúng ta sẽ hạn chế trí thông minh bằng cách trở nên lười biếng.

Bài học 3: Khi bạn đưa ra quyết định về tiền bạc, hãy để loại bỏ cảm xúc.

Giả sử 2 tình huống sau:

1.       Bạn được tặng 1.000 USD. Sau đó, bạn có quyền lựa chọn giữa việc nhận 500 đô la hoặc đánh cược  với xác suất 50% để giành được 1.000 đô la khác.

2.       Bạn được tặng 2.000 đô la. Sau đó, bạn có quyền lựa chọn giữa việc thua 500 đô la hoặc tham gia đánh cược với xác suất 50% khả năng mất thêm 1.000 đô la.

Bạn sẽ đưa ra lựa chọn nào ?

        Nếu bạn giống như hầu hết mọi người, bạn thà lấy 500 đô la an toàn trong kịch bản 1, nhưng đánh cược trong kịch bản 2. Tuy nhiên, khả năng kết thúc ở mức 1.000 đô la, 1.500 đô la hoặc 2.000 đô la ở cả hai đều giống hệt nhau.

        Lý do liên quan đến  cảm giác mất mát. Chúng ta sợ mất đi những gì mình đã có nhiều hơn, vì chúng ta mong muốn có được nhiều hơn .

        Chúng tôi cũng nhận thức được giá trị dựa trên  các điểm tham chiếu.  Bắt đầu từ 2.000 đô la khiến bạn nghĩ rằng mình đang ở vị trí khởi đầu tốt hơn và bạn muốn bảo vệ điều này.

        Cuối cùng, chúng ta càng bớt nhạy cảm hơn về tiền bạc (gọi là  nguyên tắc độ nhạy giảm dần ), thì chúng ta càng có nhiều tiền. Khoản lỗ 500 đô la khi bạn có 2.000 đô la dường như nhỏ hơn mức kiếm được 500 đô la khi bạn chỉ có 1.000 đô la, vì vậy bạn có nhiều khả năng nắm bắt cơ hội hơn.

        Hãy nhận biết những điều này. Chỉ cần biết cảm xúc của bạn đang cố gắng làm bạn bối rối khi phải nói đến tiền bạc, sẽ giúp bạn đưa ra quyết định tốt hơn. Cố gắng xem xét số liệu thống kê, xác suất và khi tỷ lệ cược có lợi cho bạn mới đưa ra quyết định hành động.

        Đừng để cảm xúc chen vào khi chúng không có tác dụng gì. Suy cho cùng, quy tắc số 1 đối với bất kỳ người chơi poker giỏi nào là “Hãy để cảm xúc của bạn ở nhà”.

       Suy nghĩ của Kahneman trong Tư duy nhanh và chậm gợi nhớ một chút về Khả năng cải thiện nghịch cảnh của Nassim Nicholas Taleb . Rất khoa học, tất cả đều được hỗ trợ bằng toán học và dữ kiện nhưng vẫn đơn giản và dễ hiểu. Tôi thực sự khuyên bạn nên đọc cuốn sách này!